Egzema (dermatit) nedir?
Diğer bir adı dermatit olup, alerjik veya genetik nedenlerle ortaya çıkan, deride kaşıntı kızarıklık ve pullanma ile karakterize bir grup hastalıktır: Kontakt dermatit, Atopik Dermatit, Seboreik dermatit olarak sıralayabiliriz.
Kontakt Dermatit nasıl bir hastalıktır?
Çevresel maddelerle temas sonrası gelişen inflamatuar bir deri hastalığı olarak tanımlanır. Allerjik veya İrritan etki ile meydana gelebilir. Alerjik kontakt dermatit olarak adlandırlan tabloda daha önceden allerjen madde ile bir temas olup bir duyarlanma evresi mevcuttur, klinik bulgular ise bu madde ile ikinci temaslarda ortaya çıkar. Yani allerjene duyarlılığı olan kişilerde ortaya çıkar. En çok karşılaşılan allerjen maddeler şunlardır: Metaller: nikel sülfat, potasyum dikrımat, kubatlt diklorit; Koruyucular: Paraben, üre, formaldehit ; Kokular, Lateks , İlaçlar: Benzıkain, Neomisin , Yapıştırıcılar: epoksi reçine, Bitkiler, Kozmetik bileşenler: lanolin, Boyalar: parafenilendiamin . Allerjik kontakt dermatit tablosu kimyasal maddelerin temas ettiği tüm vücut bölgelerinde gözlenebilir.
İrritan kontakt dermatit tablosu ise deriye temas eden maddelerin direk toksik ya da tahriş edici etkilerine bağlı olarak ortaya çıkar. Yani bu maddeyle temas eden herkeste tahriş gözlenir. İrritan maddelere örnek olarak kostik maddeleri, asit ve baz yapıda kimyasalları sayabiliriz.
Hastalığın evresine göre klinik bulgular değişir. Erken evrede belirgin kızarıklık, şişlik ve su kabarcıkları ortaya çıkar. Lezyonlar kaşıntılıdır. İlk lezyonlar genellikle alerjen temas bölgesine sınırlıdır, ancak uzak alanlara da yayılabilir. Lezyonlar 3 haftadan uzun sürdüğünde buna kronik evre denir. Lezyonların olduğu bölgede kuruluk, kalınlaşma ve çatlamalar gözlenir.
Atopik Dermatit nasıl bir hastalıktır?
Allerjik yapılı kişilerde ortaya çıkan ve derinin belirli bölgelerinde ortaya çıkan alevlenmeler ve iyileşme dönemleri ile seyreden kronik bir egzema türüdür. Çoğunlukla ilk bulgular bebeklik döneminde ortaya çıkar. Bebeklerde yanak bölgelerinde gözlenir; her iki yanakta kızarıklık ve pullanma şeklinde ortaya çıkar. Kaşıntı ve vücut kuruluğu da sık izlenir. Çocukluk döneminde kol ve bacak bölgelerinin iç kısımlarında daha çok izlenirken , ergenlik sonrasında veya yetişkinlerde diğer vücut bölgelerinde de gözlenebilir. Hastalarda ciddi bir kaşıntı mevcuttur. Atopik dermatit tanısı koyduracak direk bir kan testi yoktur. Hastalığın tanısı klinik bulgular ile konulur.
Sıcak hava, terleme, yün giysiler, temizleyici sıvı sabun ve şampuanlar, toz ve stres tetikleyici olabiliyor. Hastalığın tedavisinde en kritik nokta tetikleyici faktörlerin ortadan kaldırılmasıdır. Diğeri ise cilt kuruluğunun azaltılmasıdır. Kuru deri dış faktörlere karşı daha hassastır. Bu nedenle cildin düzenli olarak nemlendirilmesi derinin kendini korumasına yardımcı olacaktır. Tedavi hastalığın şiddetine ve dönemlerine göre uygulanır. En sık antihistaminik tabletler, lokal kortizonlu ilaçlar , immün modülatör ilaçlar kullanılmaktadır. Şiddetli durumlarda PUVA tedavisi de kullanılabilmektedir.
Seboreik Dermatit nasıl bir hastalıktır?
Yağ bezlerinin fazla olduğu saçlı deri, yüz (alın, burun etrafı, kaşlar, sakal-bıyık bölgesi), göğüs arası ve sırtta gözlenen kronik ve tekrarlayıcı bir egzema türüdür. Ergenlik döneminden sonra daha sık gözlenir. Yenidoğanda saçlı deride kalın yağlı kepekler (cradle cap=konak) aslında bir seboreik dermatit türüdür. Nedeni tam belli değildir; genetik faktörler, hormonal faktörler, Çevresel faktörler (kış döneminde artış), emosyonel stres, enfeksiyonlar tetikleyebiliyor. Klinik olarak saçlı deride, yüzde burun kenarı, kaş ve çene bölgesinde, göğüs ön bölgede kızarıklık ve yağlı kepekler ile seyreder. Hafif kaşıntıya neden olabilir.