CİLT LEKELERİ
Nasıl Oluşur?
Cildimizde çeşitli faktörlerle lekeler oluşabilmekte. Bazı lekeler doğum lekeleri olarak gözlenebildiği gibi bazıları da sonradan ortaya çıkabiliyor. Bu lekelerin ortaya çıkmasında en önemli sebep ise güneş ışınları içinde yer alan ultraviyole A ve B ışınları. Bunun dışında genetik yapı, yaşlanma ve hormonal faktörler de leke oluşumuna sebep olmaktadır.
Cildimizin yapısında melanosit adlı hücreler bulunur. Melanosit hücrelerin temel görevi melanin adlı pigmenti üretmektir.. Bu pigment deri hücrelerini güneşin zararlı etkilerinden korumakta ve aynı zamanda cilt rengimiz ve tonumuzun oluşmasını sağlamakta. Ultraviyole ışınların melanositleri fazla uyarması veya lokal olarak melanin üretiminin artması sonucu ciltte çiller, yaşlılık lekeleri, güneş lekeleri (melazma) gibi lekeler ortaya çıkmaktadır.
Lentigo:
Lentigo, deride sınırlı, genellikle koyu kahverengi ya da siyah renkte görülen, yuvarlak veya oval, küçük lekeler şeklinde ortaya çıkan pigment artışlarıdır. “Lentigo simplex” doğuştan veya çocukluk çağında gelişebilirken; “solar lentigo” daha çok uzun yıllar güneşe maruz kalmış ileri yaşlardaki kişilerde görülür. Lentigolar çillenere göre daha koyu renkte, sınırları daha net ve sayıca daha azdır; yaz-kış renklerinde büyük değişiklik göstermezler.
Efelid (Çil)
Efelidler, açık tenli kişilerde daha sık görülen, özellikle yüz, omuz ve kollar gibi güneş gören bölgelerde oluşan açık kahverengiden koyu kahverengiye değişen küçük, düzensiz şekilli lekelerdir. Genellikle çocukluk çağında başlar ve yaz aylarında güneşin etkisiyle belirginleşirken, kış aylarında solarak renkleri açılır. Efelidler kalıcı değildir; melanosit sayısı değişmez, yalnızca melanin üretimi artar.
Melasma (Kloazma)
Melasma, genellikle yüzün alın, yanak, burun ve dudak üstü gibi bölgelerinde simetrik, sınırları düzensiz, açık veya koyu kahverengi renk değişiklikleriyle kendini gösteren yaygın bir pigmentasyon bozukluğudur. Hormonal değişiklikler (gebelik, doğum kontrol hapları kullanımı), genetik yatkınlık ve ultraviyole ışınları en önemli etkenlerdir. Özellikle gebelikte görülen melasmaya “kloazma” da denir.
Güneş Lekeleri
Güneş lekeleri (solar lentigo olarak da bilinir), yıllar boyunca tekrarlayan güneş maruziyeti sonucu özellikle yüz, el sırtı, omuz ve dekolte bölgesinde gelişen, sınırları belirgin, kahverengi lekeler şeklinde ortaya çıkar. Çoğunlukla ileri yaşlarda görülür, bu nedenle “yaşlılık lekesi” olarak da adlandırılır. Güneşten korunmak bu lekelerin oluşumunu engellemek için en önemli adımdır.
Postenflamatuar Hiperpigmentasyon (PIH)
Postenflamatuar hiperpigmentasyon, ciltte yara, akne, yanık, egzema, lazer veya kimyasal peeling gibi inflamasyona neden olan bir olay sonrasında melanin üretiminin artmasına bağlı olarak gelişir. Genellikle koyu kahverengi veya gri tonlarında, düzensiz sınırlı lekeler şeklindedir. Daha çok koyu ten tiplerinde belirgindir ve güneş maruziyetiyle daha da koyulaşabilir.
Doğumsal Pigmente Lekeler
Doğumla birlikte mevcut olan veya yaşamın ilk aylarında ortaya çıkan bu lekeler, derideki melanositlerin sayısında ya da melanin üretiminde artış sonucu gelişir. “Kafe-au-lait” lekeleri açık kahverengi, genellikle tek veya birkaç adet büyük lekeler şeklinde olabilir. “Konjenital melanositik nevüs” ise daha koyu, kabarık ve kıl içeren lezyonlardır. Çocukluk çağında fark edilir ve bazen takip veya tedavi gerektirebilir.
Cilt Lekeleri nasıl analiz edilir?
Dermatolojik muayenenizi yaptıktan sonra lekenizin türü ve derinliğini belirlemek için cilt analizi ve testler yapılır. Bilgisayarlı dermaskop ve woold ışığı cihazları ile lekeler ayrıntılı olarak incelenir.
Bilgisayarlı dermoskop ile ciltteki lekeler, nevüsler ve deri kanseri ayrıntılı ber şekilde incelenebilmektedir. Wood lambası mor ötesi ışık yayan bir cihazdır. wood ışığı ile bazı cilt hastalıklarının ayırımı ve lekelerin derinliği saptanabilmektedir.
Cilt Lekeleri Nasıl Tedavi Edilir?
Leke türüne ve derinliğine göre tedaviler değişiyor. Çil ve yaşlılık lekeleri Q swich lazer ve Nd yag Lazer teknolojileri ile etkili bir şekilde ortadan kaldırılabiliyor. Melazma ve güneş lekelerinde cilt soyma, mezoterapi ve lazer gibi yöntemler tercih edilebiliyor. Lekenin yoğunluğu ve derinliğine göre tedavi süresi ve seans sayıları değişkenlik gösteriyor.